Định nghĩa sặc sữa

Sặc sữa là hiện tượng sữa trào vào đường thở khiến trẻ khó thở, sặc sụa, tím tái có thể gây ngừng thở. Nếu không được cấp cứu nhanh chóng và kịp thời trẻ có thể bị tử vong.

Nguyên nhân sặc sữa

Nguyên nhân thường là do bé ăn không đúng tư thế, cho bú khi trẻ đang khóc, đang ho, sữa mẹ quá nhiều hoặc núm vú cao su có lỗ thông quá rộng khiến sữa chảy nhiều, chảy mạnh dẫn đến trẻ không nuốt kịp, …

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị sặc sữa

Hiện tượng sặc sữa ở trẻ sơ sinh diễn ra đột ngột và có thể nhận biết nhanh chóng thông các các dấu hiệu:

• Trẻ đang bú bỗng ho sặc sụa.
• Sữa chảy ra từ mũi, miệng khi trẻ đang bú hoặc vừa bú xong.
• Trẻ hoảng hốt, khóc thét.
• Trẻ khó thở, da tím tái.
• Cơ thể có thể mềm nhũn hoặc co cứng.

Ở diễn tiến nặng, sặc sữa có thể gây ngừng thở, ngừng tim, dẫn đến tử vong ở trẻ sơ sinh. Trong các trường hợp trên phụ huynh nên giữ bình tĩnh và thực hiện các bước sơ cấp cứu ngay lập tức bằng thao tác Vỗ lưng ấn ngực.

Các bước thực hiện sơ cứu sặc sữa (Vỗ lưng ấn ngực)

Bước 1: Vỗ lưng cho trẻ:

Đặt trẻ nằm sấp (đầu thấp hơn ngực, đầu và cằm ở tư thế thẳng, không tạo áp lực lên vùng hầu họng) trên mặt trong cẳng tay, tựa vào đùi. Dùng 1 lực vừa đủ vỗ lên lưng trẻ (khu vực giữa 2 vai trẻ) liên tục 5 lần theo hướng từ trên xuống dưới và hướng ra trước. Nếu trẻ vẫn chưa thể thở lại, da vẫn chưa hồng hào lại, mẹ thực hiện ấn ngực cho trẻ.

Bước 2: Ấn ngực cho trẻ:

Đặt trẻ nằm ngửa (đầu thấp hơn cơ thể) trên mặt trong cẳng tay, tựa vào đùi. Dùng 2 ngón tay (ngón trỏ và ngón giữa) ấn 1 lực vừa đủ lên ngực trẻ liên tục 5 cái (ấn vào vị trí 1/2 xương ức, ở dưới đường liên vú).  Tần suất 1 giây/1 lần ấn ngực để tạo áp lực đẩy sữa ra khỏi đường thở. Nếu trẻ vẫn chưa thể thở lại, da vẫn chưa hồng hào lại, mẹ kết hợp vỗ lưng và ấn ngực cho trẻ, thực hiện đến khi trẻ có thể thở lại.

Bước 3: Lặp lại chu kỳ 5 lần vỗ lưng – 5 lần ấn ngực cho đế khi trẻ thở lại hoặc không đáp ứng.

Bước 4: Kiểm tra y tế tại các cơ sở y tế ngay khi có thể: phụ huynh hoặc người sơ cứu phải thực hiện thao tác Vỗ lưng ấn ngực trên đường tới bệnh viện.

Cách phòng tránh sặc sữa ở trẻ sơ sinh

Sặc sữa có thể xảy ra ở bất kỳ trẻ nào, do đó bố mẹ nên chủ động trang bị các kiến thức về sặc sữa và phòng ngừa sặc sữa ở trẻ sơ sinh. Một số lưu ý giúp giảm tình trạng sặc sữa ở trẻ sơ sinh:

• Cho trẻ bú đúng cách: Khi cho trẻ bú, mẹ nên bé trẻ ở tư thế đầu cao hơn thân, bú từ từ, nhịp nhàng và chú ý các cử chỉ của trẻ để phát hiện sớm các bất thường nếu có. Trẻ không muốn bú nữa nhưng vẫn ngậm ti, ho, khóc, mẹ nên ngừng cho trẻ bú ngay. Bố mẹ không ép, hối thúc trẻ bú.
• Lựa chọn bình sữa có kích thước lỗ núm cao su phù hợp và lưu ý độ nghiêng của bình sữa (khoảng 30 – 45 độ) khi cho trẻ bú để điều chỉnh lượng sữa, tốc độ dòng chảy của sữa.
• Mẹ cho con bú nếu có quá nhiều sữa, sữa chảy nhanh, mẹ có thể dùng 2 ngón tay kẹp ở đầu vú để điều chỉnh lượng sữa.
• Không cho trẻ nằm ngay khi vừa bú xong, thay vào đó bế trẻ nằm sấp trên vai hoặc ngực mẹ (đầu cao hơn thân), vỗ ợ cho trẻ.
• Lựa chọn không gian cho trẻ bú yên tĩnh, thông thoáng, tránh để trẻ phân tâm khi bú
• Không nên cho trẻ nằm khi đang bú. Khi trẻ bị trớ thì ngay lập tức cho trẻ nằm nghiêng đầu sang một bên và lau sạch sữa ở miệng bé. 

Việc xử lý cấp cứu sặc sữa trẻ sơ sinh đúng cách sẽ giúp trẻ nhanh chóng thoát khỏi tình trạng nguy hiểm. Trong tất cả các trường hợp đều cần tới cơ sở y tế để kiểm tra.

TỔNG HỢP VÀ BIÊN SOẠN: Nguyễn Trà Mi – Phạm Đình Quyết